تسمه تایم بهتر است یا زنجیر تایم؟
تایمینگ موتور خودروها ابتدا توسط دنده و بعضی زنجیر انجام می‌شد که باعث می شد موتور ماشین با سر و صدا و در اصطلاح سنگین کار کند. به همین دلیل و همچنین به علت سادگی استفاده، هزینه کمتر، عدم نیاز به روغن کاری و راندمان بالاتر، به تدریج چرخ دنده ها جای خود را به زنجیر، و زنجیر جای خود را به تسمه داد.
اولین تسمه تایم در سال ۱۹۴۵ استفاده شده است. در سال ۱۹۶۲، خودروی آلمانی «گلاس ۱۰۰۴» نخستین خودرویی بود که از تسمه تایم استفاده کرد و به تولید انبوه رسید. سپس در سال ۱۹۶۶ پونتیاک برای نخستین بار در آمریکا از تسمه تایم در محصول Tempest خود استفاده کرد. در سال ۱۹۶۶ شرکت Vauxhall تولید طراحی جدیدی از موتورهای ۴ سیلندر را شروع کرد که در آن از تسمه تایم استفاده می‌شد و همین روند امروزه در اکثر خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در خودروهای گران قیمتی و یا خودروهایی که دارای شتاب و قدرت بالایی میباشند بیشتر از زنجیرتایم برای افزایش راندمان و کاهش هزینه ها استفاده میگردد.
تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم
تفاوت اساسی بین تسمه تایم و زنجیر تایم در طول عمر، جنس و محل نصب شان است. تسمه تایم از جنس لاستیک مسحتکم و تقویت شده است و زنجیر تایم از فلز ساخته شده است. تسمه تایم بیرون موتور خودرو نصب می شود اما زنجیر تایم داخل موتور خودرو قرار داشته و با توجه به جنس و تماس خود با اجزای دیگر، به روغن کاری احتیاج دارد و برای این منظور از روغن موتور خودرو استفاده می کند.
عمر زنجیر تایم بیش تر از تسمه تایم بوده و بسیاری عمر زنجیر تایم را برابر با عمر موتور خودرو می دانند، ولی تسمه تایم یک قطعه کاملا مصرفی بوده و عمر پایینی دارد. بیشتر مردم در مورد تفاوت بین تسمه تایم و زنجیر تایم اغلب دچار مشکل می شوند. این مساله کاملا قابل درک است زیرا هر دو این قطعات عملکرد یکسانی دارند. هر دو این قطعات در موتورهای درون سوز یافت می شوند. وظیفه آن ها همزمان نگه داشتن چرخش میل لنگ و میل بادامک می باشد.
میل لنگ قطعه ای است که تسمه تایم یا زنجیر تایم را حرکت می دهد و در پی آن تسمه و یا زنجیر است که میل بادامک (میل سوپاپ) را حرکت می دهد. بدین ترتیب میل بادامک باز و بسته بودن سوپاپ های موتور را کنترل می کند. در موتورهای درون سوز در واقع سوپاپ ها هستند که اجازه ورود هوا را داده و به دنبال آن فرآیند احتراق صورت می گیرد. این باز و بسته شدن سوپاپ ها باید در زمان مناسبی صورت بگیرد، که یعنی تایمینگ موتور باید صحیح باشد تا به درستی کار کند، به همین دلیل است که نام تایمینگ بر روی زنجیر و یا تسمه گذاشته می‌شود.
در پیشرانه های احتراق داخلی قدیمی از زنجیر تایم استفاده می شد، اما چون زنجیر تایم ها ذاتا لرزش و سر و صدای زیادی ایجاد می کردند، صنعت خودروسازی تقریبا از اواسط دهه 1960 میلادی به سمت استفاده از تسمه تایم تمایل پیدا کرد؛ اما با وجود پیشرفت فناوری ساخت زنجیر تایم و بهینه سازی های گسترده در عملکرد این قطعه (کاهش سر و صدا و لرزش از جمله مهم ترین این بهینه سازی ها هستند)، در چندین سال اخیر خودرو سازان مختلفی در پیشرانه های تولیدی خود از زنجیر تایم استفاده کرده اند. گفتنی است که مشکلات و خرابی هایی که پاره شدن زنجیر تایم برای پیشرانه ایجاد می کند، به مراتب بیش تر و جدی تر از خرابی های تسمه تایم است.
تسمه تایم
50 سال پیش، تسمه تایم برای خودروها اختراع شد که در واقع جایگزین زنجیر تایم شدند. پاره شدن تسمه تایم همچون زنجیر تایم می تواند برای موتور فاجعه بار باشد. به همین دلیل به شدت نیاز است که در هنگام تعویض این قطعه به دستورالعمل و توصیه های خودروساز توجه کرد.
مزیت تسمه تایم چیست؟
- قیمت پایین تر
- بی نیازی از روغنکاری، تعمیر و نگهداری
- سبکتر بودن
- تولید صدای کمتر در حین کارکرد
- اتلاف انرژی کمتر
معایب تسمه تایم یا تسمه تایمینگ چیست؟
- زیاد سفت کردن تسمه تایم که در ابتدا باعث خرابی تسمه سفت کن و در نهایت خرابی تسمه تایم خواهد شد.
- عدم استفاده از دنده مناسب بخصوص در سربالایی ها و یا عبور از روی سرعت گیرها باعث فشار خیلی زیاد روی تسمه تایم میگردد.
- عمر پایین تر نسبت به زنجیرتایم حداکثر تا 60000 کیلومتر.
- خرابی تسمه سفت کن که در صورت گیرپاژ کردن آن باعث کشیدگی و پارگی تسمه تایم خواهد شد.
زنجیر تایم
در اوایل زنجیر تایم به دلیل طول عمر بالا در خودروها استفاده می شد، و شاید بتوان گفت که یک زنجیر تایم تا زمانی که از خودرو استفاده می شود، دوام می آورد. زنجیر تایم تقریبا دو برابر عمر یک تسمه تایم عمر می کند. به همراه این مزیت بزرگترین مشکلی که در مورد زنجیر تایم وجود دارد صدایی است که این قطعه تولید می کند. البته با پیشرفت تکنولوژی زنجیرهای تایم نیز به بی صدایی تسمه های تایم می توانند کار کنند. زنجیر تایم می تواند به یکباره بشکند، در این صورت خسارت می تواند به حدی سنگین باشد که صاحب خودرو مجبور به تعویض کامل موتور شود.
مزیت زنجیر تایم چیست؟
1- کاهش هزینه تولید
2- کاهش وزن موتور نسبت به دنده تایم
3- افزایش قدرت موتور و گشتاوری موتور
4- کاهش هزینه سرویس و نگهداری
5- کاهش چشم گیر لزرش موتور
6- کاهش صدا نسبت به دنده تایم در دراز مدت
7- راحتی سرویس
8- تنظیم دقیق تر تایم سوپاپ ها
9- عمر بسیار بالا نسبت به دنده تام و تسمه تایم
10- استحکام و مقاومت بالاتر در برابر نیروهای کششی
نشانه ها و علائم خرابی تسمه تایم و زنجیر تایم خودرو
1- روشن شدن چراغ چک موتور
2- استارت سخت و احتراق ناقص
3- دور موتور غیر طبیعی
4- خرابی و شکستن پیستون و کج شدن سوپاپ
5- افزایش میزان دود خروجی از اگزوز
