معرفی گیربکس متغیر پیوسته CVT و گیربکس دو کلاچهDCT
اکنون که گیربکس دستی به سرعت در حال پیوستن به تاریخ است، اطلاعات مربوط به انواع مختلف گیربکس اتوماتیک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. برای سال‌های متمادی، تنها دو گزینه در مقابل خریداران خودرو وجود داشت، گیربکس دستی یا گیربکس اتوماتیک. بر خلاف گیربکس دستی، گیربکس اتوماتیک از مبدل گشتاور استفاده می کند، یک کوپلر که با استفاده از مایع به جای اتصال مکانیکی مانند کلاچ، قدرت چرخش را از موتور به گیربکس منتقل می کند.
دوچرخه راهی عالی برای توضیح این است که چرا از چرخ دنده در این سبک از گیربکس استفاده میشود. در هنگام رکاب زدن، انرژی زیادی توسط پاهای شما سوزانده میشود. اما باید بدانید که با انتخاب یک دنده سنگین برای شروع حرکت یا افزایش سرعت، و انتخاب دنده سبک‌تر هنگامی که در حال حرکت هستید و می‌خواهید سرعت حرکت خود را ثابت نگه دارید، تفاوت زیادی در انرژی صرف شده شما و افزایش بازدهی ایجاد میشود.
نکته کلیدی برای این سبک انتقال قدرت این است که همه‌ی نسبت دنده‌ها ثابت هستند و تنها راه افزودن محدوده نسبت دنده بیشتر، اضافه کردن فیزیکی مجموعه چرخ دنده‌های اضافی است. همانطور که دوچرخه‌ها از چرخ دنده‌های ثابت دوران قدیم به دوچرخه‌های مدرن با 18 سرعت تبدیل شده اند، گیربکس‌های اتوماتیک با دو یا سه سرعت تبدیل به گیربکس‌های 10 سرعته شده اند.
نکته منفی درباره گیربکس اتوماتیک این است که زمان تعویض دنده‌ها، کاهش قابل توجهی در دور موتور رخ می‌دهد. این افت دور در دقیقه RPM است که برای لحظاتی موتور را از مصرف بهینه سوخت خارج کرده و باعث افزایش مصرف سوخت میشود و این عمل با هربار تعویض دنده تکرار خواهد شد.
گیربکس CVT
با توجه به مشکل ذکر شده گیربکس متغیر پیوسته (CVT) ابداع شد. گیربکس متغیر پیوسته از یک سیستم تسمه فلزی پیچیده و متغیر پیوسته استفاده می‌کند که نسبت دنده‌ها را بدون نیاز به تغییر دنده تغییر می‌دهد. به این ترتیب، بدون تعویض دنده، هیچ افتی در دور موتور وجود ندارد و می‌توان موتور را طوری برنامه ریزی کرد که همیشه در محدوده بهینه مصرف سوخت باقی بماند.
گیربکس دوکلاچه DCT
گیربکس دو کلاچه (DCT) فناوری گیربکس اتوماتیک قدیمی را به سطح بعدی می‌رساند. از نظر کارکرد، DCT شبیه به مدل‌های قدیمی خود یعنی گیربکس‌های اتوماتیک ساده است اما یک شفت دنده دوم و یک کلاچ دوم با عملکرد هیدرولیکی به آن اضافه شده است. به همین دلیل، نام آن به عنوان سیستم دوبل کلاچ یا دو کلاچه است.
شیوه کار گیربکس دوکلاچه DCT
چرخ دنده‌های فرد در یک شفت و چرخ دنده‌های زوج در طرف دیگر قرار دارند و هر دو شفت مستقل از یکدیگر کار می‌کنند. به جای درگیر کردن دنده در مواقع ضروری مانند کار با گیربکس دستی، ماژول کنترل DCT نقاط تعویض را پیش بینی کرده و دنده بعدی را زودتر از موعد درگیر می‌کند. وقتی خودرو با دنده یک حرکت می‌کند، شفت یک درگیر شده در حالی که دنده دو با صبر و حوصله روی شفت دیگر منتظر می‌ماند. کامپیوتر روی صفحه به سادگی با هر دنده پیش بینی شده، بین شفت‌ها و به جلو و عقب می‌رود. کسانی که تجربه رانندگی با گیربکس دستی را داشته باشند، به وضوح افت دور موتور در هنگام تعویض دنده به دلیل فشردن پدال کلاچ را به یاد می‌آورند که همین امر باعث افزایش مصرف سوخت میشود.
کدام یک برای شما مناسب است؟
گیربکس CVT همیشه برنده بازی صرفه جویی در مصرف سوخت است و اکثر تولیدکنندگان خودرو چندین مدل خود را با این سیستم تجهیز کرده اند. از جمله خودروهای موجود در ایران که از این سیستم استفاده می‌کنند، رنو کولیوس و جک اس3 را می‌توان نام برد. CVT هنوز در وانت‌ها و خودروهای سنگین‌تر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، زیرا میزان گشتاور مورد نیاز برای جابجایی این خودروها از آنچه CVT های فعلی می‌توانند تحمل کنند بیشتر است.
گیربکس DCT برای علاقه مندان به رانندگی‌های پرسرعت و خودروهای با اسب بخار بیشتر به بازار عرضه می شود و معمولاً در بازار خودروهای اروپایی مشاهده میشود. از جمله خودروهایی که در بازار ایران از این فناوری استفاده می‌کنند می‌توانیم به رنو تلیسمان و جک اس5 اشاره کنیم.